Recensie

Recensie: De Aanslag van Harry Mulisch

Schuld of onschuld

Titel: De aanslag
Auteur: Harry Mulisch
Aantal pagina’s: 248
Uitgeverij: De bezige bij Amsterdam
Jaar van de uitgave: 1982
“De aanslag”, geschreven door Harry Mulisch werd uitgebracht in 1982. Tien jaar later publiceerde hij zijn grootste en belangrijkste werk, “De ontdekking van de hemel”. De auteur behoort tot de generatie ‘naoorlogse schrijvers’. “De Aanslag” kreeg in het jaar 1986 de Diepzee-prijs, uitgereikt door de scholieren in Nederland.

De psychologische roman gaat over een jongen, Anton Steenwijk, die tijdens de Tweede Wereldoorlog ingrijpende gebeurtenissen meemaakt. Deze blijven hem bij voor de rest van zijn leven. We beleven het verhaal intens door het vanuit een extern perspectief te bekijken. Toch spitst de auteur zich vooral toe op Anton. Anton stelt zich steeds de vraag wie er nu juist verantwoordelijk is voor die misdaad. Een verhaal over schuld en onschuld. De zoektocht naar de ontknoping wekt de spanning op.

Midden in de Hongerwinter van 1945 in Haarlem, op een doodgewone avond, speelt de familie Steenwijk het gezelschapsspelletje “Mens-erger-je-niet”. Plotseling horen ze zes scherpe knallen. Geschrokken keken ze uit het raam en zien ze dat Fake Ploeg, de hoofdinspecteur van de politie en de grootste moordenaar en verrader van Haarlem, dood op de grond ligt. In de verte zien ze hun buren, de familie Kortweg, het lijk verslepen tot voor hun huis. Peter, de broer van Anton, ziet slechts één oplossing, namelijk het lijk terug te verplaatsen. Maar het was al te laat, hij hoorde de politiesirene en hij besefte dat de Duitsers snel ter plaatse zouden zijn, dus besloot hij weg te rennen en tegelijkertijd nam hij het geweer van Fake Ploeg mee. Dit oorlogsbeeld is het startschot voor een zoektocht naar de waarheid. Beetje bij beetje worden belangrijke elementen onthuld, waardoor de ontknoping steeds nadert. De spanning blijft behouden tot de waarheid volledig aan het licht komt.

De twaalfjarige Anton beseft nauwelijks wat er gebeurt, even later wordt hij uit zijn huis gesleurd en meegenomen. Enkele seconden later ziet hij zijn huis in vlammen opgaan en wordt hij voor altijd gescheiden van zijn familie. Hierdoor was de Tweede Wereldoorlog een levenslange trauma voor Anton. Hij wou zijn verleden achter zich laten, maar de gebeurtenissen blijven hem achtervolgen omwille van verschillende momenten in zijn leven waarop hij mensen tegenkomt die te maken hebben gehad met de aanslag uit zijn jeugd. In het boek wordt de lezer rechtstreeks betrokken met Anton en zijn levensverhaal. Wie kan hij nu de schuld geven? Het hoofdpersonage zal dus nooit verlost raken van zijn traumatische belevenis.

Mulisch wil aantonen dat een dergelijke gebeurtenis een grote impact kan hebben op ons leven. De roman is chronologisch opgebouwd, waardoor men de verhaallijn zonder enig probleem kan volgen. Het inlevingsvermogen en de spanning zorgen ervoor dat men steeds wil doorlezen. Het eenvoudig taalgebruik leidt tot een vlotte lectuur. Ik raad het dus zeker aan, vooral aan liefhebbers van psychologische romans, over een welbepaald thema, namelijk de verwerking van de Tweede Wereldoorlog.


Afbeelding, http://vorige.nrc.nl/redactie/foto/harmul257/harmul3432423.jpg, s.n., laatst geraadpleegd op 09/11/2014. 

Abonneren op: Posts (Atom)